દીકરી સાથે.......
Monday, June 23, 2008
સમજુ માતપિતાએ દીકરીને પાસે બેસાડીને કેટલીક નિખાલસ વાતો કરવી પડશે.વર્તમાન સમયમાં દીકરીને સમાજની વિકરાળ વાસ્તવિકતા અંગે કશું ન કહેવામાં રહેલું રોકડું જોખમ સમજી રાખવા જેવું છે.નિખાલસ વાતોને કારણે અડધી સમસ્યાઓ તો આપોઆપ ટળી જાય એમ બને.બધી સમસ્યાઓ ન ટળે તોય સંતાનો સાથે નિખાલસ વાતો ભારે મુલ્યવાન સાબિત થતી હોય છે.
દીકરીને વિગતે એક ખતરનાક શબ્દ સમજાવવો રહ્યો.એ શબ્દ છેઃ 'બ્લેકમેઇલ'.ગુંડાઓનું આ પ્રિય શસ્ત્ર છે.માતપિતાએ દીકરીને એવી હૈયાધારણ આપવી પડશે કે કોઇ છોકરા સાથે તારી ગમે તેવી તસ્વીરો અમને જોવા મળે તોય અમે તને તરછોડીશું નહીં.તું બ્લેકમેઇલ કરનારા ગુંડાથી ડરતી રહીને ઊંડા કળણમાં ફસાતી જાય,તેના કરતાં તો અમને બધી વાત જણાવી દે તો એ ગુંડાની અડધી તાકાત ખતમ થઇ જશે.'અમે તને આવી નહોતી ધારી,' એમ બોલીને માથું કૂટનારાં માતપિતાને એક પ્રશ્ન પૂછવા જેવો છેઃ 'તમે દીકરી સાથે જીવનની વાતો માટે કેટલા કલાક ગાળ્યા હતા?'
દીકરી સાસરે જાય તે પહેલાં માતપિતાએ એને કહેવું પડશે કેઃ "ગમે તેવા પ્રતિકુળ સંજોગોમાં પણ આપણું ઘર તારા માટે સદાય ખુલ્લું રહેશે.તું સાસરે જાય પછી એડજસ્ટ થવા માટે બધા પ્રયત્નો કરજે.પરંતુ તને જ્યારે જણાય કે સામે પક્ષે કોઇ જ સમજણ નથી અને ત્યાં રહેવાનું અશકય છે ત્યારે આપણા ઘરે પાછા આવતી વખતે કદી પણ એવું ન વિચારીશ કે તને અહીં કેવો આવકાર મળશે.અમે સમાધાન માટે મથીશું,પરંતુ તને કસાઇવાડે ધકેલીએ એટલાં નિર્દય અમે નથી જ.જરુર પડે તો છુટાછેડા ભલે થાય,પરંતુ તારું જીવન ચીમળાઇ જાય ત્યાં સુધી બધું વેઠ્યે રાખવાની જરુર નથી.તારો વાંક હશે તો અમે ખોટો બચાવ નહીં કરીએ,પરંતુ અમે તને કદીય એક બીભત્સ વાક્ય નહીં સંભળાવીએ કેઃ દીકરી તો સાસરે જ સારી."
જરા વિચારવા જેવું છે.'દીકરી તો સાસરે જ સારી' જેવા વિધાને કંઇ કેટલીય દીકરીઓને અગ્નિની જ્વાળામાં ધકેલી દીધી છે.દીકરી વહાલનાં વલખાં મારતી હોય ત્યારે જ માતપિતા એને આ વાક્ય સંભળાવે તે દીકરીનું શું થતું હશે? કંઇ કેટલીક દીકરીઓ સાસરિયાંના ત્રાસને કારણે મરતી રહે છે, કારણકે પિયરનાં બારણાં માતપિતાએ બંધ કરી દીધાં હોય છે.
માતપિતા સાથે દીકરીનો મનમેળ (rapport) એવો હોવો જોઇએ કે દીકરી પોતાના દિલની બધી વાતો એમને કહી શકે.એક દીકરી પોતાના મનગમતા છોકરા સાથે ડેટિંગ પર જઇ આવી.માતપિતાને જણાવીને એ સાંજના બે-ત્રણ કલાક બહાર રહેલી.પછી તો પરિચય વધ્યો અને બંને રોજ મળતાં થયાં.ડેટિંગ બરાબર જામ્યું અને લગ્નસંબંધ બંધાય એવી શક્યતા પૂરેપૂરી જણાવા લાગી ત્યારે મૂડમાં આવી ગયેલી દીકરીએ પોતાના પપ્પાને કહ્યું, 'પપ્પા! જીવનમાં જેણે આવી સુંદર અને આનંદની પળો નથી માણી તે ગમે તેટલો મોટો માણસ હોય,તો પણ તેના જીવનમાં કશુંક ખુંટે છે તેમ માનવું.' કેટલી દીકરીઓ પપ્પાને આવી સ્પષ્ટ વાત કરી શકશે? આધુનિક દીકરી, આધુનિક પપ્પા ઝંખે છે.એ દીકરીને ટનબંધ ઉપદેશોના પ્રહારોથી પજવવી એ પણ હિંસા છે.સમજણનો સેતુ હોય ત્યારે સમસ્યાઓ પજવે તોય એના નહોરની તીક્ષ્ણતા ઘટી જાય છે.
દીકરીનાં માતપિતાએ દીકરી પ્રત્યે જરા પણ ઓછો પ્રેમ રાખવાનો અધિકાર નથી.વહાલસોયી દીકરીનાં મા-બાપ હોવું એ તો વિશેષાધિકાર (privilege) છે.દીકરી વગરનો પરિવાર અધુરો પરિવાર છે.દીકરી પુત્ર-સમોવડી બની શકે,પરંતુ દીકરો પુત્રી-સમોવડો ન બની શકે.સોનોગ્રાફી પછી દીકરીની ભ્રૂણહત્યા કરાવનારાઓને આ વાત ક્યારે સમજાશે?
ગુણવંત શાહ
ફોરા વરસાદના
Sunday, June 15, 2008
આજે અહીંયા થોડા વરસાદી બાળગીતો મુકું છું આશા છે કે આપ બાળકોને સાથે રાખીને માણશો....
અમે ફોરા વરસાદના ઝીલીએ રે.....
અમે પડતા વરસાદમાં નાહીએ રે... અમે ફોરા
અમે નાહીને પાણી ઉડાડીએ રે........
અમે કાગળની હોડી બનાવીએ રે.... અમે ફોરા
અમે હોડી તળાવમાં મુકીએ રે....
અમે વાદળનું ગીત ગાઇએ રે....અમે ફોરા
અમે માટીના દહેરા બનાવીએ રે......
અમે દહેરા બનાવીને ભાગીએ રે.... અમે ફોરા
અમે તાથા થનક થઈ નાચીએ રે
અમે હા હા હી હી કરીએ રે... અમે ફોરા
વરસો પાણી
વાદળ ! વાદળ !વરસો પાણી ,
મુજને મોજ પડે રમવાની, વાદળ....
ઝુમ ઝુમ વરસો, ઝુમ ઝુમ વરસો,
ઝીણું ઝીણું ઝરમર વરસો,
મોજ પડે ફોરા જીલવાની , વાદળ....
ઠંડક ઠંડક થાય મારે તન,
ઠંડક ઠંડક થાય મારે મન,
નાસી જાય ગરમીની રાણી,
વાદળ ! વાદળ ! વરસો પાણી, વાદળ......
મુજને મોજ પડે રમવાની, વાદળ....
ઝુમ ઝુમ વરસો, ઝુમ ઝુમ વરસો,
ઝીણું ઝીણું ઝરમર વરસો,
મોજ પડે ફોરા જીલવાની , વાદળ....
ઠંડક ઠંડક થાય મારે તન,
ઠંડક ઠંડક થાય મારે મન,
નાસી જાય ગરમીની રાણી,
વાદળ ! વાદળ ! વરસો પાણી, વાદળ......
આવ્યા મેઘરાજા
આવ્યા મેઘરાજા, વગડાવો વાજાં,
પીપ પી પી પીપ પી પી...પોંમ પોંમ....
મોરલાઓ ટહુક્યા, દેડકાંઓ બોલ્યાં,
મેં આવ મેં આવ ડ્રાઉં ડ્રાઉં......
વાદળના કડાકા, તોપના ભડાકા,
ગડ ગડ ગડ ગડ ઘોમ ઘોમ....
મૂશળધાર આવ્યાં, પાણી બહુ લાવ્યાં,
છબછબિયાં ભાઈ છબછબિયાં
પીપ પી પી પીપ પી પી...પોંમ પોંમ....
મોરલાઓ ટહુક્યા, દેડકાંઓ બોલ્યાં,
મેં આવ મેં આવ ડ્રાઉં ડ્રાઉં......
વાદળના કડાકા, તોપના ભડાકા,
ગડ ગડ ગડ ગડ ઘોમ ઘોમ....
મૂશળધાર આવ્યાં, પાણી બહુ લાવ્યાં,
છબછબિયાં ભાઈ છબછબિયાં
રમીએ હોડી હોડી
ચાલો ચાલો ને, રમીએ હોડી હોડી
વરસ્યો વરસાદ ખુબ આજે મૂશળધાર,
ઝરણાં નાનાં જાય દોડી દોડી.........
બાપુનાં છાપાં નક્કામાં થોથાં,
કાપીકૂપીને કરીએ હોડી,
સાદી ને સઢવાળી, નાની ને મોટી,
મૂકીએ પવનમાં છોડી છોડી.......ચાલો......
ખાલી રાખેલી ઉંધી વળે, તો ,
પાંદડાંને ફૂલ ભરું તોડી તોડી...... ચાલો......
જાશે દરિયાપાર પરીઓના દેશમાં,
સૌથી પહેલી દોસ્ત મારી હોડી..... ચાલો......
વરસ્યો વરસાદ ખુબ આજે મૂશળધાર,
ઝરણાં નાનાં જાય દોડી દોડી.........
બાપુનાં છાપાં નક્કામાં થોથાં,
કાપીકૂપીને કરીએ હોડી,
સાદી ને સઢવાળી, નાની ને મોટી,
મૂકીએ પવનમાં છોડી છોડી.......ચાલો......
ખાલી રાખેલી ઉંધી વળે, તો ,
પાંદડાંને ફૂલ ભરું તોડી તોડી...... ચાલો......
જાશે દરિયાપાર પરીઓના દેશમાં,
સૌથી પહેલી દોસ્ત મારી હોડી..... ચાલો......
હવે…….?
Friday, June 13, 2008
કહયું હતું ને મેં તને,
કે વાદળ બનીને વરસ નહીં ?
હવે હું 'ડ્રાઈવ' કઈ રીતે કરું?
કાચ પર પડી રહેલાં એક-એક બુંદ મહીં
પણતારો ચહેરો જ નજર આવે છે !!!
કે વાદળ બનીને વરસ નહીં ?
હવે હું 'ડ્રાઈવ' કઈ રીતે કરું?
કાચ પર પડી રહેલાં એક-એક બુંદ મહીં
પણતારો ચહેરો જ નજર આવે છે !!!
દિપ્તી પટેલ
વરસાદી વાછંટ
ચાલ હવે તો આનાકાની મૂક,બનીને મૂક આ વરસાદી વાછંટને
ક્યાં સુધી જોતી રહેવાની?
હું સદા રહેવાનો તારી સાથ, કરી વિશ્વાસ, તું પકડે હાથ જો મારા
હથેળીએ કૂંપળ કૂટવાની.
વાત અચાનક શરૂ થાય ક્યાં, વાત અચાનક વધી જાય ક્યાં
એની ક્યાં ખબર પડે છે ?
ઓળખ અમથી હોય શરૂમાં, પછી તો આગળ હળતાં મળતાં
સંબંધને એક નામ મળે છે
તું હોઠે હાથ મૂકે, બંધ આંખ કરે, એક નામ સ્મરે
એ નામ છે કોનું-ની અટકળ બસ ઉકેલવાની
આ કોરાં શમણાં, સુક્કા શ્વાસો, ફિક્કી આંખો જીવી જવાનાં
આ કોરાં શમણાં, સુક્કા શ્વાસો, ફિક્કી આંખો જીવી જવાનાં
એક જો ભીનું ગીત મળે તો
સુખની હરેક પળને હું કુરબાન કરી દઉં, તારા મુખ પર
એક મજાનું સ્મિત મળે તો
આવ કે આ ખુલ્લા આકાશે, રહીને પાસે, એકી શ્વાસે
જીવી જઈએ આશ છોડી કોઈ બીજાની
ચાલ હવે તો આનાકાની મૂક, બનીને મૂક આ વરસાદી વાછંટ
ચાલ હવે તો આનાકાની મૂક, બનીને મૂક આ વરસાદી વાછંટ
ક્યાં સુધી જોતી રહેવાની
—–હિતેન આનંદપરા
વરસાદ
કેટલી માદકતા સંતાઇ હતી વરસાદમાં !
મસ્ત થઇ સૃષ્ટિ બધી ઝૂમી ઊઠી વરસાદમાં !
રેઇનકોટ, છત્રીઓ, ગમ શૂઝ, વોટરપ્રૂફ હેટ્સ!
માનવીએ કેટલી ભીંતો ચણી વરસાદમાં !
કેટલો ફિક્કો અને નિસ્તેજ છે બીમાર ચાંદ!
કેટલી ઝાંખી પડી ગઇ ચાંદની વરસાદમાં !
કોઇ આવે છે ન કોઇ જાય છે સંધ્યા થતાં!
કેટલી સૂની પડી ગઇ છે ગલી વરસાદમાં !
એક તું છે કે તને કંઇ પણ નથી થાતી અસર,
ભેટવા દરિયાને ઊછળે છે નદી વરસાદમાં!
.લાખ બચવાના કર્યા એણે પ્રયત્નો તે છતાં
છેવટે ‘આદિલ’ હવા પલળી ગઇ વરસાદમાં.!
આદિલ
નકલી
Wednesday, June 11, 2008
વરસાદ બોલાવે તને, તું આવશે?
મુજ હાથને શું, હાથ તારો ઝાલશે?
રેઇનકોટી જિંદગી તું જીવતો,
બે ઘડી હું ભીંજવું તો ચાલશે?
તું આમ તો આવે નહીં મારા કને!
લે પ્રેમ નું ઈજન, હવેતો ફાવશે?
કેટલા ચોમાસા કોરા કટ ગયા!
આ સાલ તો એ લાજ તારી રાખશે ?
શાને દુકાળો આવતાં, એ સોચ તું!
સીમેન્ટી ફાગો, જો અહીયાં ફાલશે!
કોંક્રીટના જંગલ મહીં અટવાઉં છું,
ચેતન! હવે તો રાહ કોઈ કાઢજે…
ચેતન ફ્રેમવાલા
ગઝલ
કાળજામાં કાળના ભોંકાઈ ગઈ,
શૂળી પર જે શખ્સિયત ઠોકાઈ ગઈ.
હોઠે આવી વાત જે રોકાઈ ગઈ,
હોઠે આવી વાત જે રોકાઈ ગઈ,
એજ ગઝલોમાં પછી ડોકાઈ ગઈ.
પગલાં ચાલી નીકળ્યાં, પગ ત્યાંના ત્યાં…
પગલાં ચાલી નીકળ્યાં, પગ ત્યાંના ત્યાં…
આખી પગથી કઈ રીતે ટોકાઈ ગઈ ?
એક નદી કાંઠાઓ પાછા તોડવા
એક નદી કાંઠાઓ પાછા તોડવા
નીકળી’તી ને વળી રોકાઈ ગઈ.
ગુર્જરીના આભમાં ડોકાઈ જ્યાં
ગુર્જરીના આભમાં ડોકાઈ જ્યાં
કે ગઝલ ચોમેરથી પોંકાઈ ગઈ.
કેમ ?
આમ દિલની દાદ દઈ ફરિયાદ કેમ કરે ?
જે તારા ન હતાં તેની યાદમાં રડ્યા કેમ કરે ?
તેમના વાયદા તો ઝાકળના ટીપાં હતાં,
તેમના વાયદા તો ઝાકળના ટીપાં હતાં,
તેમાં હજુ પણ તું જાતને ભીંજવ્યા કેમ કરે ?
તેમણે ખાધેલી કસમ તો પરોઢનું ધુમ્મ્સ હતું,
તેમણે ખાધેલી કસમ તો પરોઢનું ધુમ્મ્સ હતું,
તેમાં તું વર્ષા નું વાદળ શોધ્યા કેમ કરે ?
તેમણે બતાવેલા સ્વપ્ન તો મૃગજળ ના પ્રતિબિંબ હતાં,
તેમણે બતાવેલા સ્વપ્ન તો મૃગજળ ના પ્રતિબિંબ હતાં,
તેમાં તું હકીકત ના મહેલ શોધ્યા કેમ કરે ?
સાથે માંડેલા ડગ તો કુંડાળામાં પડેલા પગ હતાં,
સાથે માંડેલા ડગ તો કુંડાળામાં પડેલા પગ હતાં,
તેમાં તું સપ્તપદીના ફેરા શોધ્યા કેમ કરે ?
ઓ આકાશમાં ઉડતા પંખી,સંકેલ તારી પાંખો,
ઓ આકાશમાં ઉડતા પંખી,સંકેલ તારી પાંખો,
વગર લક્ષ ના રસ્તે આમ તું ભટક્યા કેમ કરે ?
વરસાદ
ચાલને ભીંજાઈએ સખી આ વરસાદમાં,
શાને ગભરાય છે સખી બુન્દ એકાદમાં.
ઝબુકે જો વિજળી તો મુજ મહી લપાજે
ને થરથરે બે બદન કયા ઝબકારે આજે?!
છે ધરતી મેઘનું મિલન વર્ષો બાદમાં
. ચાલને ભીંજાઈએ સખી આ વરસાદમાં....
મેઘ ગરજશે, મોર ટહુકશે ને હશો તમે યાદમાં
ચાલને ભીંજાઈએ સખી આ વરસાદમાં
ગિરીશ જોશી
વરસાદ જેવું છે કશુંક
જો અષાઢી સાદ જેવુ છે કશુંક
આભમાં ઉન્માદ જેવું છે કશુંક
યક્ષ ભીતરનો વિરહવ્યાકુળ છે
ક્યાંક ભીની યાદ જેવુ છે કશુંક
હું કહું, વરસાદમાં આવી પલળ
તું કહે, મરજાદ જેવુ છે કશુંક
મોર ટહુકા સાંભળી લે તું ગગન
છે ધરા પર દાદ જેવુ છે કશુંક
સીમમાં આવી હવા કહી ગઇ મને
ગામમાં વરસાદ જેવું છે કશુંક
ઉર્વીશ વસાવડા
લાગણી
Saturday, June 7, 2008
તરાપો ખરાબે ચડે એ ય સાચું,
છતાં યે ન દરિયો જડે એ ય સાચું.
જો મળીએ તો મળવું બની જાય બોજો,
અને સૌને મળવું પડે એ ય સાચું.
નથી કાચ હોતા કદી લાગણીશીલ,
છતાં પણ અરીસા રડે એ ય સાચું.
કદી આવે ઠોકર મદદગાર થઇને,
નડે તો ચરણ પણ નડે એ ય સાચું.
છું પથ્થર વિશે કોતરાયેલું પંખી ને,
પાંખો સતત ફડફડે એ ય સાચું.
રમેશ પારેખ
શિવાજીનું હાલરડું
આભમાં ઊગેલ ચાંદલો, ને જીજાબાઇને આવ્યાં બાળ રે (2)
બાળુડાને માત હીંચોળે
ધણણણ ડુંગરા બોલે.
શિવાજીને નીંદરું ના’વે
માતા જીજાબાઇ ઝુલાવે.
પેટમાં પોઢીને સાંભળેલી બાળે
રામ - લખમણની વાત
માતાજીને મુખ જે દીથી,
ઊડી એની ઊંઘ તે દીથી….શિવાજીને…
પોઢજો રે, મારાં બાળ !
પોઢી લેજો પેટ ભરીને
આજ –કાલે કાળાં જુદ્ધ ખેલાશે
:સૂવાટાણું ક્યાંય ન રહેશે….શિવાજીને…
ધાવજો રે, મારાં પેટ !
ધાવી લેજો ખૂબ ધ્રપીને
આજ –રહેશે નહીં, રણઘેલુડા !
ખાવા મૂઠી ધાનની વેળા…..શિવાજીને…
પ્હેરી - ઓઢી લેજો પાતળાં રે !
પીળાં-લાલ-પીરોજી
ચીર –કાયા તારી લોહીમાં ન્હાશે :
ઢાંકણ તે દી ઢાલનું થાશે….શિવાજીને…
ઘૂઘરા, ધાવણી, પોપટ-લાકડી ફેરવી લેજો આજ
–તે દી તારે હાથ રહેવાની
રાતી બંબોળ ભવાની….શિવાજીને…
લાલ કંકુ કેરા ચાંદલા ને
ભાલે તાણજો કેસરા આડ્ય –
તે દી તો સિંદોરિયા થાપા
છાતી માથે ઝીલવા, બાપા !….શિવાજીને…
આજ માતા ચોડે ચૂમીયું રે બાળા !
ઝીલજો બેવડ ગાલ –
તે દી તારાં મોઢડાં માથે
ધૂંવાધાર તોપ મંડાશે…….શિવાજીને…
આજ માતાજીની ગોદમાં રે તું
ને હૂંફ આવે આઠ પ્હોર –
તે દી કાળી મેઘલી રાતે
વાયુ ટાઢા મોતના વાશે…..શિવાજીને…
આજ માતા દેતી પાથરી રે
કૂણાં ફૂલડાં કેરી સેજ –
તે દી તારી વીરપથારી
પાથરશે વીશભુજાળી……શિવાજીને…
આજ માતાજીને ખોળલે રે
તારાં માથડાં ઝોલે જાય –
તે દી તારે શિર ઓશીકાં
મેલાશે તીર- બંધૂકા….શિવાજીને…
સૂઈ લેજે, મારા કેસરી રે !
તારી હિંદવાણ્યું જોવે વાટ –
જાગી વ્હેલો આવ, બાલુડા !
માને હાથ ભેટ બંધાવા….શિવાજીને…
જાગી વ્હેલો આવજે, વીરા !
ટીલું માના લોહીનું લેવા !
શિવાજીને નીંદરું ના’વે
માતા જીજાબાઇ ઝુલાવે.
બાળુડાને માત હીંચોળે
ધણણણ ડુંગરા બોલે.
ઝવેરચંદ મેઘાણી
અનુકંપા
ભગવાન શંકરને પ્રસન્ન કરવા માટે પાર્વતીજીએ અતિ ઘોર તપસ્ચર્યા શરૂ કરી. શિયાળામાં તે હિમ-ઝરણામાં ઉભાં રહ્યાં,ઉનાળામાં પંચાગ્નિ તપ કર્યુ અને ચોમાસામાં બારે મેઘ માથે ઝીલ્યા. આઠે પહોર એક ભગવાન શંકરનું જ રટણ તેમના ચિત્તમાં રમવા માંડયું. દેવતાઓ પણ આવી ઉગ્ર તપસ્યા જોઇ આશ્ચર્યમુગ્ધ બની ગયા. પણ ભગવાન શંકરના દર્શનની આછીપાતળી ઝાંખીયે ઉમાને ન થઇ.
પાર્વતીજી કંપી ઉઠયા. અત્યાર સુધી તો કંદમુળનો આહાર કરી તેમણે દેહને ટકાવી રાખયો હતો. હવે મુઠ્ઠીભર સૂકાં પાંદડાં જ ખાવા શરૂ કર્યાં. એકાગ્ર ચિત્તે ભગવાન શિવનું આરાધન કરતાં કરતાં એમની નજર દૂર દૂર ક્ષિતિજ પર મંડાઇ રહેતી. ક્યાંયે નટરાજનો દિગંત ડોલાવતો ડમરુધ્વનિ સંભળાય છે? પણ એ આશા ફોગટ નીવડી. ઉમાએ મુઠ્ઠીભર પાંદડા પણ મુખમાં મૂકવાનું છોડી દીધું. દેવતાઓ હાહાકાર કરી ઊઠયા અને તેમણે પર્ણનો પણ ત્યાગ કરનાર ઉમાનું નામ રાખ્યું - અપર્ણા. સહુને થયું કે હવે તો શિવજીને આ તરફ આવ્યા વિના છુટકો નથી. પણ ભગવાન શંકરનું આસન ચલાયમાન ન થયું. આવા ભીષણ તપની જ્વાલાથી ભગવાન શંકરની આનંદસમાધિને જાણે ઊની આંચ પણ નલાગી. મહર્ષિઓ,દેવગણો,યક્ષ-કિન્નરો - સહુના વિસ્મયનો પાર ન રહ્યો.
પણ ભગવાન શંકરની ઉપેક્ષા અનહદ હતી તો ઉમાની સહનશક્તિનેયે સીમા નહોતી. તેમણે આથી પણ વધુ આકરી તપસ્યા કરવાનો સંકલ્પ કર્યો. અત્યાર સુધી તો એ અંજલી પર જળ ભરી લેતાં. રાતે થોડી વાર શયન કરતાં. થોડી નિદ્રા પણ આવી જતી. હવે એમણે જળનો ત્યાગ કર્યો, નિદ્રા છોડી અને એક પગે ઊભા રહી ખુલ્લાં નેત્રે ભગવાન શંકરની પ્રતીક્ષા શરૂ કરી. આંખનું મટકું પણ માર્યા વિના ઉમાએ ભગવાન શંકરના અખંડ ધ્યાનની લગની લગાવી. હવાના એક હિલોળાથી એમનું તપઃક્રુશ શરીર ક્યાંયે ઊડી પડે એમ હતું,પણ અંતરના વજ્રનિશ્ચયથી એમણે પગને હિમાલાયની જેમ અડગ કરી દીધા. દેવતાઓએ અંતરીક્ષમાંથી હિમાલાયાની પુત્રી પાર્વતી પર પ્રસન્નતાનાં ફૂલ વેર્યાં. પણ ભગવાન શંકરને પામવાની એમની આશાલતાને કોઇ ફૂલ ન બેઠું.
પાર્વતીજીની તપસ્યા આગળ વધતી ચાલી. ત્યાં એક દિવસ સાવ સામાનય બનાવ બન્યો. આમ તો કોઇનું રૂંવાડુંયે ન ફરકે એવો સામાન્ય પ્રસંગ. પણ ઉમાની તપસ્યાને તેણે અસાધારણ વળાંક આપી દીધો.
ઉમા અડગ ઊભા હતાં. માથે આકરો ધોમ ધખતો હતો. બાજુના સુકાઇ જવા આવેલા સરોવરનું પાણી મરણાસન વ્યકતિની આંખ જેવું ચળકતું હતું. ત્યાં એક ડુક્કરનું બચ્ચું પાણી પીવા આવ્યું. સરોવરની ચારે તરફ કાદવકીચડ જામ્યો હતો. સહેલાઇથી ઉતરાય તેમ નહોતું,પણ પેલા બચ્ચાની તરસથી છાતી ફાટતી હશે. તે પાણી પીવા નીચે ઊતર્યું ને કાદવમાં ફ્સાઇ ગયું. બહાર નીકળવા એણે તરફડિયાં મારવા શરૂ કર્યાં. પાર્વતીજીની નજર એના તરફ ગઇ. તપસ્યાભંગની બીકે તેમણે તરત નજરને પાછી વાળી ને શંકરના ધ્યાનમાં પરોવી. પણ આજે કેમેય કર્યું એમનું ચિત્ત ધ્યાનમા લાગ્યું નહિ. ઉમાના અંતરમાં કાંઇનું કાંઇ થવા માંડયું. પેલા ડુક્કરના બચ્ચા ભણી એમની આંખો ફરી ફરીને ભમતી હતી. પાર્વતીજીનું અંતર ચિત્કાર કરી ઊઠયું. પેલું બચ્ચું જેમ જેમ બચવા માટે તરફડિયાં મારતું હતું,તેમ તેમ કાદવમાં વધુ ખૂંચતૂં જતૂં હતૂં.હવે તો તેનું નાનકડું માથું જ દેખાતું હતું,અને એના પર કાદવ છવાતાં કેટલી વાર ?
પાર્વતીજીથી ન રહેવાયું. એ તો જગન્નમાતા ખરાં ને! પોતાની અડગ તપસ્યા છોડીને અંતે એ દોડયાં,ઊંચે શ્વાસે,પડતાં આખડતાં,પેલા બચ્ચાને જલ્દી વહાલસોયા ખોળામાં ઊંચકી લેવા. પણ કદાચ પોતે ત્યાં પહોંચે એ પહેલાં બચ્ચું કાદવમાં ગરક થઇ જાય તો ? ઉમાએ એક ડુક્કરના બચ્ચા માટે આવડી મોટી તપસ્યાનું પુણ્યફળ હોમી દેતાં કહ્યું; 'દેવાધિદેવ, એ બચ્ચાને બચાવી લો! બચાવી લો! મારી તમામ તપસ્યાનું ફળ હું એના જીવન માટે સમર્પી દઉં છું'
એક ડુક્કરને ખાતર ઉમા ડગી ગયાં તેથી દેવતાઓએ નિરાશ વદને માથું ધુણાવ્યું. પણ ત્યાં તો ડુક્કરના ડૂબતા બચ્ચાની જગ્યાએ ત્રિભુવનને ભરી દેતું પ્રભામંડળ રચાયું. ભગવાન શંકર પોતે પ્રગટ થયા,અને ઉમાની પાસે આવી અત્યંત મધુર સ્વરે કહ્યું; 'શુભે,આ એકજ ક્રુત્યથી આજે હું પ્રસન્ન થયો છું. મારા એકાદ અતિ ક્ષુદ્ર પ્રાણી તરફની જીવતી અનુકંપા કરોડો વર્ષોની તપશ્ચર્યાથી પણ ચડી જાય છે.'
ભગવતી ઉમાની આંખો લજ્જા,ગૌરવ અને આનંદથી ભરાઇ આવી.
મકરંદ દવે
Subscribe to:
Posts (Atom)